İnsanlığa Bu Açıdan Hiç Baktınız mı?

Kaan Arslanoğlu’nun yaklaşık yirmi yıldır romanlarında ve kuramsal kitaplarında işlediği ana tezlerin özetidir:

YENİ BİR UMUT ANLAYIŞI
YENİ BİR PARADİGMA

1- İnsan evrimini tamamlayamamış, gelişmemiş bir canlıdır. Zeka, olumlu kişilik özellikleri, irade gücü, akıl yönünden fakirdir. Aklı hayvanlarınkinden belirgin ölçüde yüksek düzeyde, ama yine kendi yarattığı kültür değerlerine, ideallere göre çok aşağı düzeydedir. İnsanlık sosyalizm deneyini de bu yüzden becerememiştir. Eşitsiz, adaletsiz sistemleri yeğlemesinin, binlerce yıldır temel problemlerini çözememesinin asıl nedeni budur.

2- Şu anda insanlığın en büyük problemi küresel kirlenme ve iklim değişiklikleri nedeniyle Dünyanın biyolojik ölüm sürecine girişidir. Suçlusu yine kendisi, vazgeçemediği kapitalizmdir. Nüfus sorunu, açlık, şişmanlık, salgın hastalıklar, savaşlar, kazalar soyumuzun öteki ağır sorunlarıdır. Ne ki insanlık bu en ciddi sorunları gündeminin en arka sıralarına atmakta, ikincil problemlerle fazlasıyla ilgilenmektedir.

3- İnsan biyolojik anlamda da eşitsizlik mağduru bir canlıdır. Akıl-zeka, kişilik-karakter yönünden ciddi farklılıklar içindedir. Pek çok özelliği toplumlarda çan eğrisi biçiminde dağılım gösterir. Olumlulukta ve olumsuzlukta büyük yığınlar ortalama düzeydedir, küçük azınlıklar ise uç özellikler taşır. Bu yüzden de insanlık ne öldürür ne güldürür. (Ancak artık öldürmektedir. Bkz: Madde 2) Küçük orandaki parlak zekalılar bunu genellikle olumsuz yönde kullanır, ötekilerin aleyhine güç ve kazanç elde ederler. Hem zeki olup hem zekalarını daha çok toplum yararına kullananlar her dönem her ülkede istisnayı oluşturan insanlardır. Bu yüzden yüksek kültür değerleri hiçbir zaman geniş yığınlarca benimsenemez. İdealler kısa dönemler dışında hiçbir zaman hayata geçirilemez.

4- İnsan değişik kişilik gruplarına ayrılır. Bunlar neredeyse birer alt tür gibi çok farklı özellikler gösterir. (Toplumu hep iyiye doğru geliştirmek isteyenler, statükocular, kötücül psikopatlar, çıkarcı sosyopatlar, siyasi köktendinciler v.s gibi yirmiye yakın alt tür...) Günlük yaşamdaki, siyasetteki, meslekteki, felsefedeki, sanattaki vs. anlayışları, tepkileri yazılı tarihin ilk dönemlerinden beri birbirine pek fazla benzer. Kişilikler arasındaki çatışma sınıflar arasındaki çatışma kadar önemlidir.

5- Karakteri insanın kaderidir. İnsanın her alandaki yeğlemelerini kişiliği belirler. Kişiliğini belirleyen de esas olarak genetik yapısıdır. Yetişme koşulları, çevre etkenleri de ciddiyetle ele alınmalıdır, ne var ki bunlar ikincil belirleyenlerdir. Dolayısıyla kişinin seçtiği-kapıldığı ana ve tali yollar çevresinden çok kişiliğinin götürdüğü yollardır. Önemli bir kural olarak, ortalama-sıradan kişilik özellikleri çevre koşullarından daha çok etkilenir (geniş yığınlar çevre koşullarından daha çok etkilenir de diyebiliriz), sıradışı-uç kişilik özellikleri çevreden daha az etkilenir.

6- İnsanın biyolojik sınırlarını kabul etmek ve tüm yaşamda bu bilgiyi rehber kılmak üç bakımdan mutlak gereklidir:
Bir, bu bilgi öteki birçok temel bilgi gibi gerçeğin bilgisidir. Herhangi bir önemli gerçeği, duygularımızı olumsuz etkiliyor, işimize gelmiyor, inandıklarımıza kalıp yargılarımıza ters düşüyor diye reddetmek öbür alanlardaki bilgimizi ve inançlarımızı da samimiyetsiz ve zayıf kılar, ufkumuzu daraltır.
İki, bu gerçeği kabul etmemek tüm öteki gerçeklikleri reddetmenin kaçınılmaz sonuçlarına benzer şekilde insanı bir gün bir yerde duvara toslatır ya da her gün burnunu yere sürter.
Evet, buradaki yeni paradigma insanın umudunu başlangıçta biraz kırar. Umutsa hem bireyler hem gruplar ve toplumlar için ekmek kadar, su kadar gerekli bir yaşam enerjisi ve mücadele azmi kaynağıdır. O halde kendini kandırma temelinde sahte umutları bırakıp yeni ve gerçekçi umutlar yaratmak kaçınılmaz görevdir.
Tüm insani biyolojik sınırlar kişisel ya da yığınsal anlamda çevre düzenlemelerinin, iradi çabanın, eğitimin, örgütlenmenin, değiştirme uğraşlarının olanaklarını -gerçek yaşamda zaten keskin biçimde görüldüğü gibi- daraltır. O konudaki bilimsel uyarılar işin zorluğunu maddi kaynağına işaret ederek gösterir.
Ve üç. Ama söz konusu bilimsel kuram tüm bu çabaların önemsiz olduğunu göstermez, aksine daha çok önemsememiz gerektiğini vurgular. Değiştirme olanaklarımız kısıtlıysa, kötü doğal olarak iyiye baskınsa, buradan çıkaracağımız sonuç işi tümden boşlamak değildir. (Geçersiz umutlarla yüklülerin ezici çoğunluğu parlak söylemlerinin aksine zaten eninde sonunda o çaresiz noktaya varırlar.) Tersine daha sabırlı, daha akılcı, daha ekonomik, daha iradi çalışmanın gerekliliğinin üstünde ısrarla durur. Şimdinin bölük pörçük, bir o zaman bir bu zaman, yalaş bulaş etkinlikleriyle değiştiriciliğe çabalayan, ancak günlük yaşamda, iş yaşamında, siyasette, felsefede, sanatta, bir bütün olarak kapitalizmle hesaplaşmayan sol muhalefetin büyük çoğunluğunun yaptığı bu değildir.
Yine de tek amaç yolun sonuna varmak olmamalıdır; çünkü yolun sonu yoktur. İyinin zaferi, direnmek, ayakta kalmak ve geçici baskınlıklarla sınırlıdır. Amaç bu yolda yürümektir, umut bu bitimsiz bayrak yarışının içinden yeşertilmelidir.

7- Ancak insanlığın daha temelden, daha gerçek kurtuluşu genetik değişimiyle mümkün olacaktır. Doğal ya da yapay yollarla. Şu veya bu alanda büyük ya da küçük her olumlu çaba az veya çok bu kurtuluşa hizmet edecektir. 26.12.2006